| voor 1800 | Rond
1400 bestaat het gebied dat we nu kennen als Klarendal uit
bos en heide. Ongeveer 50 jaar later wordt de ontginning
ter hand genomen en krijgt de Musschenberg haar eerste
akkers. Een groot deel van het bos, ook bekend als
Arnhemmer Hout (Holt) of Arnhemmer bosch is tijdens het
beleg van Arnhem door Filips I, koning van Kastilië in
1505 omgehakt. |
| 1800 |
|
| 1810 |
|
| 1820 |
|
| 1830 |
Start
eerste bebouwing Klarendal - Wijnstraat, Noord
Peterstraat, Putstraat en Noppenstraat |
| 1849 |
Gemeente Arnhem koopt op 1 september van het Sint Peter Gasthuis een stuk grond aan de Hommelseweg ten behoeve van een kerkhof voor de somma van fl. 20124,-. |
| 1850 | Aan de
Rosendaalseweg (nu straat) werd in de buurt van de
Römerselaan door het Protestants Begrafenisfonds een
aantal voor werklieden bestemde woningen gebouwd. |
| 1852 |
Ingebruikname
Rooms Katholieke gedeelte van de algemene begraafplaats
"Onder de Linden" ter vervanging van de overvolle
begraafplaats tussen de Steenstraat en Hommelstraat. |
| 1857 | Werden er 40 woningen in de omgeving van de Klarendalseweg gebouwd, in een omgeving die toen al dicht bevolkt was. |
| 1858 |
Op 10
november werd de Joodse begraafplaats geopend in de buurt
van Onder de Linden. Dit kerkhof werd in gebruik
genomen ter vervanging van de oude begraafplaats 'achter
den Valk'. Werden er in Klarendal nog eens veertig woningen gebouwd. Kocht de Gemeente op 20 maart van de St. Nicolaas broederschap een stuk grond op de hoek Agnietenstraat/ Hommelseweg om er een mestvaalt van te maken, de aankoop van dit perceel kostte de gemeente fl. 12.550,-. Voorheen was dit stuk land verpacht aan J. Meulenbroek (logementhouder). |
| 1859 | Werden
er in Klarendal nog eens 4 huizen gebouwd. Op 16 juli
wordt in plaats van het Velperplein een stuk grond nabij
de mestvaalt aan de Klarendalseweg aangewezen als
exercitieterrein. Op 6 december van hetzelfde jaar wordt
dit terrein door de militaire autoriteiten afgewezen en
krijgt het Roermondsplein de bestemming als
exercitieterrein. Op 19 oktober wordt besloten een school
te bouwen langs de spoorweg Arnhem-Zutphen. De school werd
tussen de Velperweg en de Rosendaalseweg gebouwd, in 1896
werd het gebouw in gebruik genomen door de Nederlandse
Protestantse Volksbond. |
| 1860 |
Bouw
Luthers Hofje - Hommelseweg Bouw Comissiehuisjes - Catharijnestraat/Paulstraat Werd het Protestantse gedeelte van de algemene begraafplaats aan de Hommelseweg aangelegd voor de somma van fl. 20124,- Voor fl. 1200,- kocht de gemeente een stuk grond ter verbreding van een verbindingsweg tussen de Klarendalseweg en de Rosendaalsestraat, toen nog weg geheten. Waarschijnlijk is dit de latere Neerlandstuinstraat. |
| 1862 | Voor fl.
11388,- werd in de Hommelstraat de eerste burgerschool (de
latere school 7) gebouwd. Werd op 1 september de algemene begraafplaats aan de Hommelseweg ook voor de Protestantse gemeente in gebruik genomen. |
| 1863 | Op 29
juli werd achter zijn woning in de Hommelstraat een
gepensioneerd kapitein op een gruwelijke wijze tijdens een
onbeduidende ruzie vermoord door de 71jarige Engelsman
Henry Charles Hornidge of Sommerset Lee. De man had in
zijn jeugd in England al eerder iemand van het leven
beroofd. Voor deze misdaad kreeg hij vijf jaar tuchthuis. De gemeente kocht op 31 augustus bijna honderd zeventig el grond om de Zadelhofsteeg, later Hoflaan te verbreden. Op 3 oktober adviseert de stadsarchitect de Arnhemse gemeenteraad grond aan de Rosendaalseweg en Klarendalseweg te kopen ten behoeve van stadsuitbreiding. Dit plan, dat 2 1/2 ton zou kosten werd in een voorstel aan de Commissie van uitleg verworpen met 10 tegen 8 stemmen. |
| 1864 | Op 6
augustus schonk het St. Catharina gasthuis de gemeente
2310 el grond ten behoeve van de aanleg van de
Catharijnestraat als verbindingsweg tussen de
Klarendalseeweg en de Rosendaalsestraat (toen nog weg) en
nog eens 780 el voor de aanleg van een straat vanaf de
Klarendalseweg in zuidelijke richting. |
| 1865 | Op 1
april kreeg de gemeente een groot deel van de Putstraat in
haar bezit. De verschillende huiseigenaren droegen hun
rechten over onder voorwaarde dat de gemeente de straat in
orde zou brengen en voor een goede afwatering te zorgen. Werd er van het Burgerweeshuis een stuk grond gekocht voor het bouwen van een openbare lagere school (School 2 aan de Kapelstraat) voor de som van fl. 21.448,-. Bouw bejaardenwoninkjes St Peters Gasthuis - Catharijnestraat. Op 11 februari werd het besluit genomen een nieuwe school in Klarendal op te richten. |
| 1866 | Op 1 mei
werd de openbare school nummer 2 geopend. |
| 1870 |
Verplaatsing
molen "de Kroon" van Amsterdamseweg naar Klarendal |
| 1871 |
Op 5
september het besluit genomen tot aankoop van grond om de
Klarendalscheweg te verbreden. Op 11 november aankoop van
grond om de Putstraat te verbinden met de weg die parallel
loopt aan de Catharijnestraat. (NB. Hier wordt
waarschijnlijk bedoeld de Paulstraat). Op 9 december wordt er besloten om wegen aan te leggen in Klarendal. |
| 1872 |
Op 29
juni wordt besloten de Paulstraat te verlengen, evenwijdig
aan de Catharijnestraat. De gemeente krijgt van de in 1871
opgerichtte Nijverheidsstichting de wegen 1ste en 2de
Nijverheidsstraat aangeboden onder voorwaarde dat de
gemeente de wegen zal onderhouden. Op 7 december besluit
de raad tot de stichting van een bewaarschool in
Klarendal. |
| 1874 |
Op 19
december aanvaardt de gemeente de schenking van de straat
voor de pasgebouwde huizen van de Nijverheidsstichting,
genaamd de 3de Nijverheidsstraat |
| 1875 | Op 27
november wordt de 4de Nijverheidsstraat door de
Nijverheidsstichting aan de gemeente geschonken. |
| 1876 |
Toestemming
tot bouw Militaire Bakkerij door Ministerie van Oorlog |
| 1877 |
Bouw
militaire huisjes Noordpad |
| 1879 | Op 3 mei
wordt het besluit genomen om de Klarendalscheweg te
verbreden |
| 1882 |
Op 21
januari aanvaardt de gemeenteraad een schenking van wegen,
aangeboden door de Directeuren der Maatschappij tot
exploitatie van de Musschenberg. Het gaat om de
Klarenbeekstraat, de Boschstraat, de Agnietenstraat en de
Musschenstraat. |
| 1883 | Kinderziekenhuis verhuist van St Marten naar de Catharijnestraat |
| 1884 | Op 9
februari besluit de raad tot aankoop van 1610 m²aan de
Agnietenstraat voor de bouw van school No. 14. Op 26 mei wordt de schenking van wegen op de Rappardsberg door D. van Hoytema geaccepteerd. Het betreft de Javastraat, de Sumatrastraat, de Solostraat en de Atjehstraat. |
| 1885 | juni -
Ingebruikname Menno van Coehoornkazerne |
| 1886 | Gemeente
Arnhem koopt Klarenbeeks Bos |
| 1887 | Op 5
februari wordt besloten om een nieuwe school voor Lager
Onderwijs (School 16) zal worden gebouwd op een terrein,
dat behoort tot het aangekochtte gedeelte van Klarenbeek
en wel op de hoek van de Rosendaalscheweg en de
Klarenbeekscheweg (tegenwoordig Vijverlaan). Gemeente Arnhem neemt op 2 juli 1887 het besluit om tbv de bouw van een nieuw hospitaal het terrein "Onder de Linden", dat onderdeel uitmaakte van het een jaar eerder aangekochte Klarenbeekse Bos, aan de staat af te staan. Het terrein was ongeveer 14.214 hectare groot. Zij verklaarde tevens fl.50.000,- bij te dragen aan de bouwkosten. Dit jaar begint de Gemeente ook met de verbetering van de slechte woon- en leefomstandigheden in Klarendal. |
| 1889 |
Opening Militair Hospitaal "Onder de Linden" |
| 1890 | 1
oktober - Oprichting "Wijkvereeniging Klarendal". De
doelstelling van deze vereniging was: "Minvermogende
zieken, zooveel mogelijk in hun eigene woning te verplegen
en verzorgen, en de kranken en hunnen huisgenoten getrouw
te bezoeken en met raad en daad bij te staan." |
| 1893 |
Op 25
februari besluit de raad diverse percelen in Klarendal aan
te kopen, deze hoorden bij de te onteigenen percelen |
| 1895 |
27 mei - Sint Jan de Doperkerk geconsecreerd door de aartsbisschop van Utrecht (Hoflaan) |
| 1896 |
Op 7
maart wordt besloten tot de aanleg van een wegennet tussen
de Akkerstraat en (de inmiddels) verdwenen Schutstraat. |
| 1898 | Op 1 mei
worden de huizen in de Akkerstraat door "Openbaar Belang"
gebouwd, in gebruik genomen. Op 30 november worden de
woningen van "Openbaar Belang" in de Hovenierstraat
betrokken. |
| 1900 |
Op 5 mei
wordt besloten tot de aankoop van twee huizen aan de Noord
Peterstraat voor het maken van een verbinding tussen de
Agnietenstraat en de Noord Peterstraat. Deze aanschaf
kostte de gemeente fl. 1766,-. De verbindingsweg is
waarschijnlijk de Landbouwstraat. Op 19 mei het besluit genomen tot de aankoop van een perceel grond, dat in bezit was van de Woningvereeniging "Openbaar Belang": a circa 1800 cA. aan de Agnietenstraat tbv de bouw van School II voor de prijs van fl. 3,50 per cA. en het overige gedeelte van het perceel, groot 2440 cA. voor fl. 2645,-. Dit laatste terrein was gedeeltelijk bestemd voor een openbare straat. Dit is de school op de hoek Oogststraat en Agnietenstraat. Aan het eind van het jaar wordt de "Stichting Nijverheid" als woningvereniging opgeheven. |
| 1901 |
"Openbaar
Belang" bouwt in de Landbouwstraat en Agnietenstraat
huizen tot verbetering van de woningtoestanden in
Klarendal. |
| 1905 | Woningvereeniging
"Openbaar Belang" bouwt een kindertehuis aan de
Sonsbeeksingel 145. Op 9 januari besluit de raad tot aankoop van een aantal huizen en erven met bouwland aan de Hommelscheweg om het bouwen van School III mogelijk te maken. De kosten hiervan bedroegen fl. 45.000,-. Op 18 december stelt de raad fl. 70.500 ter beschikking voor de bouw van School III, tevens worden voor meubels en leermiddelen respectievelijk fl. 3175,- en fl. 575,- uitgetrokken. |
| 1906 |
Op 14
mei krijgt de Arnhemsche Bond voor lichamelijke opvoeding
verguning om een gedeelte van de begraafplaats "Onder de
Linden" als openbare speeltuin voor de jeugd te gebruiken. 1 december - Ingebruikneming school III (Onder de Linden 21) |
| 1907 | Klarendal
wordt aangesloten op de riolering, hiervoor wordt een
bedrag van fl. 60.000,- voor de riolering van Klarendal
uitgetrokken en fl. 37.500 voor het leggen van een riool
in de Klarendal- en Sonsbeeksingel. Op 14 oktober wordt besloten om in januari 1908 de voormalige school No. II aan de Klarendalscheweg te gaan gebruiken als school voor zwakzinnige kinderen. Deze zal de naam krijgen van "Buitengewone School voor lager onderwijs". |
| 1908 |
Op 30
maart wordt voor de uitvoering van de bestrating in
Klarendal en aan de Klarendal- en Sonsbeeksingel een
bedrag van fl. 124.000,- ter beschikking gesteld. |
| 1909 |
In dit
jaar wordt het noordoostelijk gedeelte van de Musschenberg
(het terrein tussen De Klarendalseweg, de Klarenbeekschen
Weg -de huidige Vijverlaan- en de Kazernestraat) bestemd
voor de verbetering van de volkshuisvesting. De
bouwblokken op dit terrein (17.445 kwadraat meter) worden
in erfpacht gegeven aan de Vereeniging Volkshuisvesting
voor de bouw van 115 woningen. De Vereniging
"Volkshuisvesting" ontving tbv de bouw een voorschot van
fl. 195.000,- Dit bedrag ontvangt de gemeente het
volgend jaar als voorschot van het rijk |
| 1910 |
Op 29
juli worden de huizen van de vereniging "Volkshuisvesting"
op de Musschenberg door de bewoners betrokken. |
| 1912 |
Op 23
april bezoekt Koningin Wilhelmina en haar echtgenoot Prins
Hendrik tijdens een bezoek aan Arnhem ook Klarendal. Zij
maken een rijtoer door de volgende straten: Hommelseweg,
Agnietenstraat, Verlengde Hoflaan, Klarenbeekstraat,
Vijverlaan, 4de Musschenstraat, een rondje Van
Verschuerplein (het huidige Musschenplein), de 1ste
Musschenstraat, Kazernestraat, Klarendalscheweg, Hoflaan,
Sumatrastraat, Johannastraat, Catharijnestraat,
Sonsbeeksingel, Hovenierstraat, Klarendalscheweg,
Akkerstraat en via de Agnietenstraat de wijk weer uit. In
de Agnietenstraat wordt het Koninklijk paar toegezongen.
Een van de kinderen, de driejarige Corry Boudewijn biedt
de koningin bloemen aan. In de zomer van dit jaar besluit de Raad tot verbreding van de Hommelsche Poort, waarvan de kosten begroot zijn op fl.40.000,-. Wordt er een bedrag van fl. 13.050,- beschikbaar gesteld voor de aanleg van een weg tussen de Hommelscheweg en Onder de Linden (J.P. Heijestraat) en voor het uitvoeren van grondwerken tot verlaging van het Noordpad en egalisering van het terrein tussen de Klarenbeekstraat en de Vijverlaan. |
| 1922 |
16
november - Opening Ds. K.F. Creutzbergschool (Vijverlaan
30) |
| 1930 |
|
| 1940 |
|
| 1951 |
15
december - Opening Jacobiberg als onderkomen voor de
CJMV (Christelijke Jonge Mannen Vereniging ) |
| 1954 |
Opening
Zwembad Klarenbeek |
| 1966 |
Het
Regionaal Militair Hospitaal (Onder de Linden) wordt
opgeheven |
| 1968 |
Op
zaterdag 10 februari wordt in de Agnietenstraat in
de oude school op nummer 88 door wethouder J.J. Mulder het
hernieuwde jeugdcentrum Vogelwijk geopend. In dit jaar betrekt de Neutrale Streekschool voor kleuterleidsters de geheel verbouwde, voormalige School XVI op de hoek van de Rosendaalsestraat en Vijverlaan. Op 13 september opende wethouder J. Heij het gemoderniseerde "Volksbad" in de WestPeterstraat. Door de verbouwing, die fl. 75.000,- heeft gekost, kan het gebouw nog jarenlang mee. (In 2008, inmiddels veertig jaar later staat het gebouw er nog wel, maar is de badfunctie verdwenen). In september wordt een begin gemaakt met het opknappen van een aantal 90 jaar oude woningen aan de Hommelseweg. UIT ARNHEM ONDERWEG Klarendal. Voortdurend werden ook het afgelopen jaar weer woningen aangekocht in Klarendal met het oog op de voorgenomen sanering van deze wijk. Reeds zijn bijna 600 van de ruim 1500 woningen in Klarendal gemeentelijk eigendom. Een aantal daarvan werd al gesloopt, vele wachten, dichtgespijkerd, op de sloper en weer andere woningen zijn door de Centrale Woningstichting opgeknapt en voorlopig weer bewoonbaar gemaakt. De noodzakelijke sanering zal Arnhem de kans bieden hier een "betere" wijk te stichten, met woningbouw, maar ook met een meer algemene bebouwing, voor kantoren en dienstverleningen. Dit jaar werd de raad meegedeeld, dat hij in 1969 een "vlekkenplan" krijgt aangeboden, dat de basis moet vormen van de uiteindelijke bouwbestemming van het gesaneerde Klarendal. Het tempo waarin Klarendal gesaneerd kan worden hangt weliswaar ook af van de mate waarin de te slopen panden kunnen worden aangekocht, maar toch nog veel meer van de vraag of er voldoende vervangende woningen zullen komen, die voor de huidige bevolking van Klarendal betaalbaar zullen zijn. |
| 1969 |
De
voormalige panden van het Leger des Heils aan de
Klarendalseweg en de OostPeterstraat worden ten behoeve
van Ons Huis (het Jeugd- en Jongerenwerk) door de gemeente
aangekocht. Hotel HOVI aan de Hommelseweg wordt verbouwd tbv verbetering van de woonomstandigheden van de Arnhemse gastarbeiders. Na verbouwing kunnen er een 40tal gezinnen hun intrek nemen. Ook wordt er een ruimte gecreëerd als trefcentrum voor de diverse nationaliteiten. Op 18 maart werd de Bamboebar aan de Rosendaalsestraat 79 verwoest. Op 10 november richtte een uitslaande brand grote schade aan panden en inboedel in de Sumatrastraat 67 en 68. |
| 1970 |
1ste
oproer tegen verloedering Klarendal door Gemeente Arnhem |
| 1972 |
10
augustus - Opening werkwinkel aan de Klarendalseweg 155
door Ir. de Jong (progressief raadslid) |
| 1982 | 28 mei - Het
gerestaureerde Luthers Hofje wordt met officieel vertoon
geopend. Het hofje dat is opgenomen in de lijst van
monumenten, zijn thans bejaarden, kunstenaars en minder
validen gehuisvest. De opening werd verricht door
wethouder Terstegge die op het binnenterrein een beeld van
Jerome Sijmons onthulde |
| 1984 |
Met goedvinden van de
Joodse gemeenschap zal de Joodse begraafplaats bij het
Talmaplein worden ontruimd. |
| 1986 | Tempo van Vlaanderen,
"burgemeester" en voorvechter van Klarendal overlijdt op
22 april. Velperpoortstation wordt gerenoveerd. Een klein en particulier oorlogsmuseum wordt aan het Noordpad 69 geopend. Het museum kon zich al direct op veel belangstelling verheugen. |
| 1987 | In dit jaar viert de
Werkgroep Klarendal haar 15jarig bestaan. Ter gelegenheid
daarvan is een fotoboek(je) uitgegeven. |
| 1989 |
Klarendalse
drugsopstand |
| 1990 |
Op 25
januari wordt de voorgevel van het Volksbadhuis (op dat
moment in gebruik als verenigingsgebouw van een
postduivenvereniging) in de West Peterstraat door een
storm ernstig beschadigd en staat op instorten. Uit een bevolkingsonderzoek blijkt dat sanering en renovatie in de afgelopen jaren geen oplossing zijn geweest voor de onpopulariteit van de wijk. Er dreigt ondanks de vele inspanningen het woongenot te verbeteren een leegloop. |
| 2000 |