Een foto uit de Arnhemse Courant geknipt, tijdens een optocht met Palmpasen met een stok mét lekkers, tegen de achtergrond van de Klarendalse molen vormt het oudste tastbare herinneringsstuk van mijn allervroegste jeugd, dat ook nog in mijn geheugen gegrift staat.

Klarendal, het zal ongeveer 1952-1953 geweest zijn, een Katholieke arbeiderswijk ingeklemd tussen de Hommelseweg, Hoflaan, Agnietenstraat en Sonsbeeksingel/ Roosendaalsestraat, pakweg 'n 60 tal straten, straatjes, steegjes en pleintjes die bij de oorspronkelijke bewoners en hun kinderen dierbare herinneringen oproepen.
Op 18 november 1949 was het zover, in het Kinderziekenhuis aan de Johannastraat, nog geen 50 meter weg van de plek waar het ouderlijk huis stond, zag ondergetekende het daglicht, de vrucht van de noeste arbeid van een "ketelmaker op de ASM (de bloedhelling)" en een "hulp in de huishouding" uit Nijmegen.
Geen gemakkelijke tewaterlating! ruim negen pond en zo roze als een biggetje.
Vreugde dus op de Rappardstraat 10a waar alreeds 'n tweeling rondhuppelde, twee kwajongen van 7 jaar .
Een dag later volgde de doop in de St. Jan aan de Hoflaan, een paar eerlijke Katholieke namen werd gekozen "Derk Antonius Albertus Beumer", al snel omgedoopt tot Dikkie. Flarden van gebeurtenissen uit die tijd flitsen zo af en toe voorbij, m'n broertjes namen me overal mee op sleeptouw en er daagt nog iets van een donkere kelder in een gebombardeerd huis onderaan de Hoflaan, waar ze me kwijtraakten en er een grote zoektocht door de buurtbewoners voor nodig was om 't knaapje weer boven water te krijgen, wat me nog heel goed voor de geest staat zijn de twee betraande, blozende koppies boven aan de trap tussen de spijlen door.
De eerste stapjes naar school gebeurden tegenover Henzen in de kleuterschool, het was nog 'n tijd dat je regelmatig paard en wagen zag en er in een van de Nijverheidstraten (was het de 3de of de 4de?) nog 'n hoefsmid zijn beroep uitoefende en de jeugd met open mond de verrichtingen volgde, een keer was er paniek in de Rappardstraat en omgeving toen er een paard op hol sloeg en de smid en de hele buurt er achteraan ging.
De melkboer aan de Willemstraat had een melkkar met een hond ervoor, ik vond 't maar zielig en probeerde het beest
eens te aaien, de littekens heb ik nog in mijn hand en op honden heb ik het niet zo..........!!

Op een zonnige dag in 1954 ging de fam. Beumer op de fiets de Rijnbrug over, ik had iets opgevangen over een "heel huis met 3 slaapkamers" dicht bij de ASM, dan hoefde vader niet zover te lopen, 's ochtends om 5 uur. 'n Laantje, met bomen, fleurige tuinen en op de hoek een prachtig stuk braakliggend terrein "om te speulen".
Korte tijd later reeds vertrokken wij uit de Rappardstraat, Hazelaarstraat 46 werd het nieuwe adres en Klarendal bleef voor lange tijd slechts een begrip.

In het begin van de 60er jaren volgde aarzelend weer een eerste kennismaking met de wijk, doordat er in 't CORSO films werden vertoond die je in de stad nooit zag! Roy Rodgers, Tarzan, de Dikke en de Dunne.
'n Groepje jonge "zuiderlingen" stond bedeesd in de rij voor een kaartje en voelde de priemende ogen van de "Klarendallers" op zich gericht! Oei, oei, uitkijken geblazen!, niet teveel opvallen en proberen nog voor het einde van de film al buiten te zijn, je hoorde hier duidelijk niet thuis!
Niet? en ik ben hier............sssst!
Dat begrijpen ze in "Zuid" toch niet! en als ze weten dat je uit Klarendal komt dan hoor je er niet meer bij.
Toch had ik in het voorbijgaan een paar bekende gezichten gezien en vond niets vreemds aan de omgang met die gasten, tegen de verdrukking in, zocht ik toch steeds weer de wijk op! In "ONS HUUS" bv., zaterdags als er disco was en maakte ook wat vrienden zoals: Jopie Spijker uit de 3de Nijverheid (of was het de 4de?), "Heusje" uit de Putstraat, Appie Blom van het Johannaplein, Henny Vrouwe uit de Paulstraat en ik uit "zuid", wat een bont stel waren we! Ook het vrouwelijk schoon kreeg volop de aandacht, Ria, Beppie, Elsje, het kon niet op!
De schooltijd was voorbij (LO en VGLO) en er moest gewerkt worden, nog net 13 met speciale toestemming van het Arbeidsbureau aan de Utrechtseweg, werden de handen uit de mouwen gestoken bij Albert Hein in de Ketelstraat, 6 dagen in de week voor f 22,--!
Nou nou, dat moest toch beter kunnen!? Een 11-tal bazen volgde (meer bazen dan kerktorens!) en met elke baas steeg het loon, bovendien, zaterdags vrij!
Mijn 13de "baas" was de firma "ABBAS-confectie" aan de Velperweg. 7 Jongens, 110 meiden van allerlei pluimage uit alle (nou alle) wijken van de stad.
Wij voelden ons als in een harem en het kon niet op!
Er was een "boven en beneden" bij Abbas, werkte je "boven" dat liet je dat ook merken, dan was je geen naaister maar coupeuse! dan was je op het bedrijfsschooltje geweest en had je 'n diploma! compleet met speld. Jammer was het eigenlijk dat de snijzaal in de kelder was en je altijd "beneden" door de zaal moest lopen om het werk op te halen
Meestal gebeurde dat door de "friezin van boven". Met een blik op onweer, het haar in een paardestaart, snelde zij door de zaal en was verdwenen voor je het in de gaten had.
Aan mijn maatje Willy uit de Tedingstraat die er al wat langer werkte, vroeg ik: "wie? wat? hoe? -Geen kans!" zei Willy, "die is zo bleu als de pest!" Hmmmm! Het heeft een jaar geduurd, maar uiteindelijk lukte het om via een vriendin een afspraakje te maken en ik zal nooit de minuten vergeten die ik op de hoek van de Catharijnestraat en de Putstraat met m'n brommer heb staan wachten! We hadden geloof ik nog nooit een woord met elkaar gewisseld, daar kwam iets aan....... Ja? hallo! - Hoi.
Joukje Verhaar - Putstraat 29, ras-echte Klarendalse, niks Friezin, die naam had ze overgehouden van de boerin waarbij haar ouders in de oorlog geevacueerd waren geweest, een heel nest met "dakdekkers", vader, broers, zwager, allemaal op een kluitje bij elkaar in de Putstraat/Hovenierstraat.
'n Piepklein huisje waar je direct van de stoep in de kamer stond en de WC. nog buiten was! maar gezellig................. !
'n Hut vol, moeder (moeke), vader (pa), broers, zussen, neefjes, nichtjes en aangetrouwden. Altijd bedrijvigheid en vader maakte zaterdags de vis op tafel schoon en smullen maar!

Ik was op dat moment de enige thuis en kende dit helemaal niet (meer). Mijn Klarendalse achtergrond, o ja! die van Beumer uit de Rappardstraat! , brak al spoedig het ijs en het geluk kon beginnen.
Een half jaar later, getrouwd, in blijde verwachting en bij mijn ouders inwonend! dus we hadden het (mooi) voor elkaar.

25 Jaar later, 't Gouden Feest, het is ons goed gegaan, de zoon is inmiddels ook al getrouwd en we zijn weer zo vrij als een vogeltje en maken daar volop gebruik van.
"Zuid" is helemaal "over" voor ons, het is niet meer het "laantje met bomen en fleurige tuinen" van weleer, over Klarendal hoeven we het eigenlijk niet meer te hebben, droevig, droevig, wat ze er van gemaakt hebben, de oude Putstraat is niet meer, voorbij, niemand van de familie woont er nog, allemaal zijn ze in het ooit zo verfoeide "zuid" terecht gekomen, er resten nog wat foto's en er klinkt nog af en toe een bekende naam.......................
Na wat omzwervingen door het centrum, op zoek naar iets waar we ons thuis voelden, kwamen we uiteindelijk terecht in de UNI BAR aan de Walstraat, voor ons gemakkelijk te bereiken en 'n café waar nog een ouderwetse sfeer hangt, tot onze verbazing troffen 'we daar nog al wat oude bekenden aan die daar regelmatig vertoeven en binnen de kortste keren waren wij ook vaste klanten.
We hebben een paar goede vrienden gemaakt en de zaterdagmiddag/avond pakken ze ons niet meer af! Vaak wordt er verhaald van de "goede oude tijd" en de ene naam naar de andere komt dan voorbij, opvallend is het aantal KlarendalIers dat dan genoemd wordt.
Onze vriendin Joke Hordijk, vertelde op een gegeven moment dat zij in het bezit was van een adressenboek van Arnhem uit 1953. Hee! dat is leuk! breng eens mee s.v.p. Zo gezegd, zo gedaan en de week daarop liet ze het zien, namen, namen, namen, Adriaansen, Slangewal, Rangé, Peuijn, straten, pleinen, Stalstraat, Rappardplein, Vinkenstraat, prachtig, -ik mocht het lenen en heb er zondags van gesmuld -, al die namen, straten, buren van elkaar, iedereen kende iedereen! Waar zijn ze gebleven? een paar wonen er nog!
Voor diegenen en voor allen die over de stad verspreid zijn, kwam bij mij het idee om alle straten van Klarendal bij elkaar te bundelen en zo een stukje van de oude verloren tijd weer levend te maken*.
Als ik de Rappardstraat nalees dan komen de gezichten van de namen die daar opgesomd staan weer te voorschijn, dan sta ik weer (zoals op een foto) met mijn moeder, die altijd gekleed ging in een witte verpleegsterschort, in een zon overgoten straat, schoon, de stoepen geveegd, met de bomen van het Rappardplein op de achtergrond, en zie in gedachten wat de tand des tijds en de verantwoordelijke bestuurslieden, aangericht hebben met een stukje Arnhem waar eens mijn "Roots" stonden.

Arnhem, oktober 1993
Dick Beumer



  * Dit Klarendals stratenboekje is op deze site te bekijken.  De digitale versie hiervan is terug te vinden via het hoofmenu onder  adressen & namen.

Hans te Boekhorst (webmaster)